Ruim 30 personen kwamen opdagen voor een nieuwe interessante avond in de Coehoorn in Arnhem. Het was bijna half negen (in plaats van de gepland 19.00 uur) toen we begonnen met de lezing. Het slechte weer zorgde ervoor dat de sprekers een enorme vertraging onderweg hadden opgelopen en vanwege het optreden van Nick en Simon in het Gelredome waren er ook heel wat bezoekers die veel later dan gepland aankwamen.
De avond begon voor velen daarom met het informele deel, want gespreksstof is er altijd genoeg!
De lezing over hoogbegaafdheid en autisme werd verzorgd door Drs. Marijke van Dijk, orthopedagoog en psycholoog, eigenaar van Autismepraktijk Barendrecht, centrum voor Autisme en Hoogebegaafdheid. Haar verhaal was een stuk theoretische uitleg en achtergrond rondom de ervaringen van Leontine Guldenaar. Leontine is hoogbegaafd (lid Mensa en Triple Nine Society) en heeft een diagnose Asperger, dat sinds de DSM-V uit is, ASS heet (Autisme Spectrum Stoornis).
Leontine Guldenaar Marijke van Dijk
De rode lijn van de lezing waren de ervaringen van Leontine als gemeenteraadslid. De sociale contacten, de procedurele werkwijze tijdens een gemeenteraadsvergadering en haar liefde voor de inhoud van de onderwerpen dienden als praktijkvoorbeelden en Marijke lichtte telkens toe aan de hand van de huidige wetenschappelijke theorieën.
Marijke vertelde over de cognitieve ontwikkeling volgens Anderson (1992) waarin de ToM voorkomt: de Theory of Mind. Daarmee wordt aangegeven dat de ToM onderdeel uitmaakt van het produceren van kennis. Indien de ontwikkeling van een Theory of Mind zich beperkt of vertraagd zich ontwikkelt, zoals dit gebeurt bij autisme, maar ook vaak bij hoogbegaafdheid, is dit van invloed is op het presteren.
Leontine vertelde dat mensen soms geen geduld en/of begrip op kunnen brengen voor mensen met autisme op momenten dat zich herhaaldelijk een gelijke situatie voordoet, en iemand met autisme uit oogpunt van die ander wederom verkeerd reageert of handelt. Alsof je het niet wilt begrijpen. Maar, dat is het niet: ‘ik kan het niet begrijpen, omdat iedere situatie anders is en daarmee nieuw’.
Waar het in de communicatie anders kan lopen dan verwacht, wordt aan de hand van de communicatietheorie van Watzlawick (1967) uitgelegd. Waar het bij autisme voornamelijk mis gaat op het betrekkingsniveau (het hoe), kan dit bij hoogbegaafdheid op beide aspecten, ook het inhoudsniveau (het wat) voor miscommunicatie zorgen indien de denkkaders van de betrokkenen zich op verschillende niveaus voordoen. Het komt voor dat het gedrag van hoogbegaafden wordt uitgelegd als kenmerkend voor autisme.
Een verschil tussen hoogbegaafdheid en autisme dat uitgelegd werd, is dat mensen met autisme een ijkpunt nodig hebben waarop hun gedachten gericht kunnen worden. Het pad moet leiden tot het doel. Hoogbegaafden kunnen creatiever met gedachten om gaan om bij dat doel te komen.
Een overeenkomst die we zien is dat beide altijd meer willen weten. En vooral: feiten. Bij hoogbegaafden zien we dat ze soms uit contact met anderen treden als keuze, of als gevolg van hun ontwikkeling. Iemand met autisme wil het contact wel, maar verliest dit omdat ze niet anders kunnen, er is geen keuze.
De avond was veel te kort en de aanwezigen veel te geïnteresseerd om dit onderwerp helemaal te kunnen beslaan. We hadden nog wel uren door kunnen gaan. Maar rond 22.15 uur besloten we het leerzame deel en begaven de deelnemers zich naar de bar. Daar werd nog tot middernacht nagesproken.
Wederom een geslaagde avond!
Opgetekend door: Rianne van de Ven
NB De presentatie die deze avond vertoond werd wordt op dit moment niet beschikbaar gesteld omdat ook aan een cursus over dit onderwerp gewerkt wordt.